Strijd om de ruimte in Sittard-Geleen

De gemeente Sittard-Geleen heeft recent de ontwerp Omgevingsvisie 2025-2040 in procedure gebracht. Daarin worden voor natuur- en landschap omstreden keuzes gemaakt met als mogelijk resultaat dat er komende jaren een gebied van ruim 180 ha, nu nog landschappelijk groen gebied, verloren dreigt te gaan!

Goed beseft moet worden dat nu al het gemiddelde oppervlak aan openbaar groen in Sittard-Geleen  ( 53,4 m2 per woning) fors onder het landelijk gemiddelde ( 75 m2 per woning) ligt en ook binnen de G50 gemeenten bungelt Sittard-Geleen hier onder aan de lijst. En uit de cijfers blijkt dat afgelopen jaren in onze gemeente meer openbaar groen verloren is gegaan.[1]

In het participatieproces om te komen tot de nieuwe Omgevingsvisie hebben veel burgers en de samenwerkende natuur- en milieuorganisaties zich sterk gemaakt om de toch al broze balans in onze stad tussen de ecologische veerkracht en de economische veerkracht ten gunste van natuur, landschap en biodiversiteit om te buigen. Helaas heeft het College van B&W hier blijkens de ontwerp Omgevingsvisie niks mee gedaan en worden beleidskeuzes voorgesteld die de onbalans versterken door wederom economische belangen voorrang te geven.

Ruim 180 ha aan nu open groene ruimte worden opgeofferd voor economie

In de ontwerp Omgevingsvisie wordt ruimte geboden aan nieuwe economische activiteiten waarmee de kans groot is dat er ruim 180 ha aan nu nog open groene ruimte, in een toch al zwaar belaste regio, verloren dreigen te gaan. Het gaat om de volgende drie gebieden in onze gemeente:

1. De Yard-E bij VDL-Nedcar  ( ca. 27 ha )

In de Omgevingsvisie wordt beschreven dat dit gebied ten oosten van de N-276 en de Geleenbeek NIET meer nodig is voor het automotivecluster. En de provincie liet weten af te willen zien van de overeenkomst met VDL-Nedcar om 50 miljoen te investeren in de omlegging van de N276. We hebben nu dus een unieke kans om dit gebied een groene bestemming te geven, mede als extra compensatie voor de onnodige kap van het Sterrebos.

Helaas kiest de gemeente ervoor om dit nu nog open groene gebied een andere bedrijfsmatige invulling te geven!  Alles wat past binnen “Sittard-Geleen als circulaire productiestad” kan zich daar op grond van de nu voorliggende visie gaan vestigen. En met zo’n omschrijving passen daar heel wat bedrijven in.

2. Het gebied de Lexhy gaat grotendeels op aan economische invulling (ca 100 ha)

   
   

In de Omgevingsvisie kiest de gemeente er nu voor om op de Lexhy volop ruimte te geven aan uitbreiding van de Chemelotcampus  met zelfs de mogelijkheid voor (kleine) kennisintensieve productiebedrijven. Er wordt hierbij geen enkele beperking in omvang van de gebouwen op de Lexhy voorgesteld.

Zelfs het Lexhybos  -dat provinciaal is aangewezen als Natuurnetwerk Limburg-  dreigt deels het loodje te leggen omdat niet hard is vastgelegd dat het Lexhybos in zijn geheel behouden moet blijven.

Voorts wordt onderzocht of het nieuwe grote 380KV Hoogspanningsstation van TenNet (25 ha) hier gevestigd kan gaan worden. En dat in de directe nabijheid daarvan in het kader van programma VAWOZ door het Ministerie gezocht wordt naar ruimte voor een gelijkstroom converterstation (5-7 ha) en mogelijk een elektrolyser (ca 20 ha). Daarmee komt er een ruimtevraag bij van maar liefst 50 ha. Met én de campus én de ruimte voor de energietransitie gaat de hele Lexhy eraan en zal de druk om ook een groter deel van het Lexhybos te kappen gaan toenemen.

3. Grindwinning op Graetheide blijft boven de markt hangen ( ca. 60 ha )

Tijdens het participatieproces over het eerste concept van een Omgevingsvisie is er door veel inwoners gereageerd op de mogelijkheid om op Graetheide grindwinning toe te staan. In het Participatieverslag lezen we (blz. 15): In de omgeving van Born pleiten veel deelnemers tegen grindwinning op de Graetheide, dat voor langdurige overlast zou zorgen. Ze pleiten ervoor Graetheide groen te laten en het duurzaam en milieuvriendelijk in te richten. Er is niks mee gedaan: nog steeds wordt grindwinning als mogelijkheid opengehouden zonder dat de meerwaarde wordt aangetoond en zonder dat er ook maar enig draagvlak voor is. Grindbedrijf L’Ortye houdt haar onderzoeken naar gevolgen  voor het brongebied van de Kingbeek en verkeersontsluiting ook nog geheim…..

Het kan en mag toch niet waar worden dat we én de Lexhy geheel economisch bestemmen en ook nog een fors deel van Graetheide 15 jaar opzadelen met grindwinning en grindverwerking. De gemeente kiest niet. Schrap de plannen voor grindwinning en kom de afspraak in de gebiedsvisie Chemelot na, dat Graetheide een groene inrichting krijgt en er gewerkt wordt aan de al jaren beloofde ecologische verbindingszone om het gebied Maasvallei via Graetheide te verbinden richting Grashoek/Limbrichterbos.

Ook op andere onderdelen laat de gemeente na om voor groene keuzes te gaan, waarbij de inrichting van het vrij gekomen ESCS-terrein een treffend voorbeeld is.

Juist hier hebben  we de kans om natuurherstel toe te passen in een gebied van ruim 20 hectare aangrenzend aan Natuurnetwerk Limburg, namelijk op het ESCS terrein en het Geleenbeekdal ten noorden van Sittard. Grenzend aan de goudgroene natuur van de Schwienswei. Tijdens het participatieproces waarin burgers gevraagd werd om op een digitale kaart aan te geven wat ze vonden van ruimtelijke ontwikkelingen, werd duidelijk dat men in grote getale wil dat er een groene ontwikkeling komt op het ESCS terrein en géén rood-groene ( bv het omstreden vakantiepark).

Ook hier heeft het College van B&W zich niks aangetrokken van de inspraak waarmee het participatieproces een wassen neus dreigt te worden.

De gemeenteraad is nu aan zet

Deze maand kunnen officieel zienswijzen op de Ontwerp Omgevingsvisie ingediend worden. Het is me bekend dat het Graetheidecomité en de samenwerkende natuur- en milieuorganisaties in de stad een stevige zienswijze bij de gemeenteraad op tafel gaan leggen.

Het zal komende maanden er op aankomen dat we ook  het publieke debat bevorderen en maatschappelijke druk opvoeren om te voorkomen dat we weer 180 ha aan open groen landschappelijk gebied gaan opofferen.

De actievoerders die bij de dreigende kap van het Sterrebos in de bomen klommen wisten veel, zelfs landelijk, aandacht en sympathie van grote groepen burgers te verwerven.  Als het College van B&W n.a.v. de zienswijzen blijft vasthouden aan de mogelijkheid dat een deel van het Lexhybos gekapt kan gaan worden moeten we de actievoerders en lokale sympathisanten mobiliseren om aan de vooravond van een raadsbesluit in maart 2025 ook in het Lexhybos in de bomen actie te gaan voeren!

Sittard-Geleen is ook onze stad en niet alleen die van bedrijven welke met een economische lobby hun doelen ten koste van 180 ha aan groene ruimte weten binnen te harken. We weten dat Sittard-Geleen per inwoner weinig groene ruimte beschikbaar heeft. Het is dus zaak om samen te knokken voor behoud van de groene ruimte, natuur en biodiversiteit. Met dit blog hoop ik het publieke debat over de strijd om de ruimte in Sittard-Geleen te bevorderen. Reacties zijn welkom.

Jan Muijtjens,

17 oktober 2024

Munstergeleen

[1] Cijfers afkomstig uit document ‘Foto van de Leefomgeving” Sittard-Geleen 8 november 2023, blz.137